นักสืบชายหาด

ชายหาดที่ดีควรมีทรายขาวดูสะอาดตา…จริงไหม? หาดทรายเป็นพื้นที่คล้ายทะเลทรายจึงไม่ค่อยมีสัตว์อาศัยอยู่…เป็นอย่างนั้นหรือเปล่า? คนทั่วไปมักคิดอย่างนั้นแต่ที่จริงแล้ว…ไม่ใช่สักหน่อย

เมื่อพูดถึงหาดคนมักคิดถึงแต่หาดทรายขาวทอดยาวสะอาดตาเหมาะแก่การพักผ่อนในวันหยุด แต่ความจริงหาดมีหลายแบบ หาดทราย หาดเลน หาดหิน ต่างมีศักดิ์ศรีนับเป็นหาดที่ดีได้เท่าเทียมกัน

ทุกวันนี้หาดทรายมีค่าแค่เป็นสถานที่ท่องเที่ยว หาดเลนกลายเป็นที่เฉอะแฉะเปรอะเปื้อนไม่มีประโยชน์ คิดแต่ว่ามีไว้เพื่อพัฒนาเป็นเขตอุตสาหกรรม ส่วนแนวโขดหินชายฝั่งทะเล ดูเหมือนเป็นหินโสโครกที่เกะกะและอันตราย

ในความเป็นจริงที่ตามักมองไม่เห็นหาดแต่ละหาดมีชีวิตชีวามากกว่านั้น แต่ถ้าเราสังเกตดูดีๆ ไม่ว่าจะเป็นหาดทราย หาดหิน หรือหาดเลน ต่างเป็นบ้านและโรงอาหารของสิ่งมีชีวิตมากมายหลายชนิด สัตว์ใหญ่น้อย กระทั่งพืชที่อาศัยอยู่ริมหาดต้องสุดยอดอดทน สัตว์บางตัวอยู่ในแนวน้ำขึ้นน้ำลง น้ำขึ้นตัวก็เปียก พอน้ำลดตัวแห้ง แถมต้องตากแดดไปทั้งวัน หลายชนิดที่ทนเปียกทนตากแห้งไม่ไหวก็มักเลือกอาศัยตรงน้ำท่วมนาน ส่วนพืชต้องรับมือกับลมแรง ละอองเกลือ แดดจ้า มีน้ำจืดและแร่ธาตุน้อย เรียกว่าพืชที่ขึ้นชายหาดต้องเป็นสุดยอดนักปรับตัวให้อยู่ในสภาพแวดล้อมรุนแรง

ไม่ใช่แค่นั้นหาดยังมีซากที่ถูกคลื่นซัดขึ้นมาเกยเป็นแนวยาวอาจเป็นซากพืช สัตว์ หรือขยะ ซึ่งบอกร่องรอยของหาดหรือทะเลแห่งนั้นได้ไม่น้อย

นักสืบชายหาด จึงเป็นผู้สำรวจปริศนาและความเป็นไปในหาดท้องถิ่น นักสืบชายหาดที่หมั่นเก็บข้อมูลและเฝ้าระวังหาดในท้องถิ่นยังสามารถบอกให้สังคมได้รู้ด้วยว่าควรจะจัดการและดูแลพื้นที่ชายหาดอย่างไร

ปี 2546-2549 มูลนิธิโลกสีเขียวเริ่มทำโครงการนักสืบชายหาดในพื้นที่ชายหาดจังหวัดระนอง โดยเน้นกระบวนการเรียนรู้เชิงสืบค้นให้เยาวชนในจังหวัดระนอง ด้วยจุดประสงค์เบื้องต้นเให้เด็กๆ ในท้องถิ่นรู้จักความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตบนชายหาด รู้จักสร้างองค์ความรู้ในท้องถิ่นของตัวเอง เก็บข้อมูลความเป็นไป และดูแลเฝ้าระวังหาดได้ด้วยตนเอง

ในช่วงเวลาดังกล่าว มูลนิธิฯ ได้ดำเนินกิจกรรมเพื่อเริ่มต้นเฝ้าระวัง หาดเด็ด ในท้องถิ่นร่วมกัน โดยมีนักเรียนและครูจากโรงเรียน 19 แห่งในพื้นที่ จ. ระนอง พังงา ภูเก็ต และตรัง รวม 4 จังหวัด อาสากันเป็นนักสืบชายหาดผู้บุกเบิกรุ่นแรก พร้อมด้วยผู้ใหญ่จากองค์กรท้องถิ่น ได้แก่ ศูนย์ศึกษาธรรมชาติอุทยานแห่งชาติทางทะเล จ. ตรัง กลุ่มระบัดใบ ชมรมป่าสร้างฝัน เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองนาคา และอุทยานแห่งชาติแหลมสน จ. ระนอง ทั้งนี้ หาดเด็ด แต่ละแห่งมีลักษณะแตกต่างกันไปและมีข้อมูลจำเพาะของตนเองสำหรับเฝ้าระวังต่อไป

นอกจากนี้ โครงการฯ ยังผลิตหนังสือคู่มือเพื่อการสำรวจสัตว์และพืชชายหาด (นักสืบชายหาด : คู่มือสัตว์และพืชชายหาด) และคู่มือสำหรับใช้ดำเนินกิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษา (นักสืบชายหาด : คู่มือดำเนินกิจกรรม) ที่เด็กและผู้ใหญ่นำไปใช้เองได้ด้วย

-โครงการจบเเล้ว-

หากสนใจกระบวนการและกิจกรรมติดต่อ >>> มูลนิธิโลกสีเขียว โทร 02 662 5766