ศัพท์สิ่งแวดล้อม : ไทย

โรคจากอาคาร ลักษณะ อาการของโรคจากอาคารเป็นได้ตั้งแต่ปวดหัว เวียนศรีษะ เคืองตา คัดจมูก ระคายคอ ไอ จาม เกิดผดผื่น ไปจนกระทั่งการติดเชื้อที่มีลักษณะคล้ายปอดอักเสบหรือที่เรียกว่าโรคลีเจียน แนร์ซึ่งมีอันตรายถึงชีวิต อาจจะเรียกได้ว่าโรคจากอาคารเป็นการป่วยแบบครอบจักรวาล อย่างไรก็ดี สามารถจำแนกรูปแบบการป่วยได้ใน 2 ลักษณะ

ลักษณะแรกเรียกว่า Sick Building Syndrome (SBS)  เป็นการเจ็บป่วยที่สามารถระบุสาเหตุที่เฉพาะเจาะจงหรือวินิจฉัยโรคได้อย่าง ชัดเจน เช่น ปวดหัว เวียนศีรษะ คัดจมูก ซึ่งมีอาการคล้ายกับเป็นหวัด โดยอาการเหล่านี้มักจะสัมพันธ์กับระยะเวลาที่อยู่ในอาคาร และเมื่อออกไปจากอาคารต้นเหตุสักระยะหนึ่งแล้ว อาการดังกล่าวก็จะหายไป

อีกลักษณะหนึ่งเรียกว่า Building Related Illness (BRI) เป็นการเจ็บป่วยที่สามารถระบุสาเหตุของอาการเจ็บป่วยและวินิจฉัยโรคได้อย่าง ชัดเจนว่าเกิดจากอะไร เนื่องจากสัมพันธ์กับสิ่งปนเปื้อนหรือมลพิษในอาคาร เช่น โรคภูมิแพ้จากฝุ่น ขนและมูลของสัตว์ หรือโรคลีเจียนแนร์ (Legionnaires Disease) ซึ่งมีสาเหตุมาจากแบคทีเรียลีจิโอเนลลา (Legionella Pneumophila) ที่ปนเปื้อนมากับระบบปรับอากาศรวม เป็นต้น

สำหรับลักษณะอาการป่วยของโรคจากอาคารแบ่งได้เป็น 6 กลุ่มใหญ่ อาการที่บ่งชี้ว่าป่วยอาจมีเพียงอาการเดียวหรือเกิดหลายกลุ่มอาการรวมกันก็ ได้ แต่ข้อสังเกตคืออาการเหล่านี้จะมีมากขึ้นเมื่ออยู่ในอาคารนานๆ และจะหายเป็นปลิดทิ้งเมื่อออกจากอาคารไปสักระยะหนึ่ง กลุ่มอาการทั้ง 6 กลุ่มมีดังต่อไปนี้

1) กลุ่มอาการระคายเคืองตา (Eye Irritation) จะมีอาการตาแห้ง ตาแดง รู้สึกระคายตา แสบตา โดยที่ไม่มีการอักเสบของตา อาการเหล่านี้จะเป็นมากขึ้นในคนที่ใส่คอนแทคเลนส์

2) กลุ่มอาการคัดจมูก (Nasal Manifestation) จะมีอาการคัดจมูก โดยจะเริ่มเป็นเมื่อเข้าไปในสถานที่ทำงาน และรู้สึกคัดจมูกตลอดเวลาที่อยู่ในอาคาร อาการคัดจมูก จาม ไอ จะเป็นมากขึ้นเมื่ออุณหภูมิห้องสูงขึ้นบางครั้งจะมีอาการระคายเคืองจมูก จมูกไม่ได้กลิ่น กลุ่มอาการนี้จะคล้ายกับโรคภูมิแพ้

3) กลุ่มอาการคล้ายโรคหอบหืด หรือกลุ่มอาการระคายคอ และทางเดินหายในส่วนล่าง (Throat and Lower Respiratory Tract Symptoms)  มีอาการคอแห้ง ระคายคอ และจะหายไปเมื่อดื่มน้ำจำนวนมากอาการที่เกิดกับคนทางเดินหายใจส่วนล่าง เช่น หายใจลำบาก หายใจเป็นช่วงๆ เหมือนขาดออกซิเจน รู้สึกอึดอัดแน่นหน้าอก ซึ่งอาการเหล่านี้จะหายไปเมื่อสูดหายใจเข้าออกลึกๆ หลายๆ ครั้ง เพื่อรับอากาศบริสุทธิ์

4) กลุ่มอาการปวดศีรษะ มึนงง และเมื่อยล้า (Headaches, Fatique, General Malaise)  จะมีอาการปวดศรีษะบริเวณหน้าผาก มักจะเกิดขึ้นในตอนกลางวัน ถ้าเป็นมากจะปวดศรีษะข้างเดียวคล้ายไมเกรน เมื่อยเนื้อเมื่อยตัว รู้สึกล้า มึนงง ไม่มีสมาธิในการทำงาน ความตั้งใจในการทำงานลดน้อยลง

5)  กลุ่มอาการโรคผิวหนัง (Skin Problems) ผิวหนังจะแห้ง รู้สึกคัดหรือเป็นผื่น คล้ายผิวหนังอักเสบอาการจะมากขึ้นเมื่ออากศค่อนข้างแห้งและมีลมพัดถ่ายเทไป มา

6) กลุ่มอาการติดเชื้อบริเวณทางเดินหายใจส่วนต้น (Upper Respiratory Tract Infection)  เป็นโรคติดเชื้อในทางเดินหายใจส่วนต้น ซึ่งผู้ที่ทำงานในอาคารสำนักงานมักจะป่วยด้วยโรคเยื่อบุคออักเสบ (Pharyngitis) และต่อมทอนซิลอักเสบ (Tonsilitis) มีอาการคอแดง ทอนซิลโตขึ้น มีจุดหนองสีขาวครีมที่ทอนซิล มีไข้ เจ็บคอ เวลากลืนน้ำลาย ต่อมน้ำเหลืองด้านข้างคอกดแล้วเจ็บ ในรายที่เป็นเฉียบพลันจะมีไข้สูงทันที และปวดศรีษะ อ่อนเพลีย ไอแห้งๆ มีเสมหะไม่มาก