Wild Watch

เรื่องราวที่หลากหลายในโลกใบนี้ที่อาจเห็นกันจนชินตา แต่มีบางเรื่อง บางมุมที่น่าสนใจยิ่ง และเราอาจยังไม่เคยรู้ เช่นเดียวกับ “แมงมุม” สัตว์บ้านๆ สามัญธรรมดาที่พบได้ทั่วไป โดยเฉพาะในบ้านหรือตามอาคาร ที่แมงมุมจะถักทอใยไว้ให้ดูต่างหน้า มักชอบอาศัยอยู่ตามเพดานหรือมุมห้อง แมงมุมบางชนิดก็ชอบอยู่ในที่ชื้นๆ ซึ่งก็มีมีเรื่องราวที่น่าสนใจซ่อนอยู่ในความธรรมดาไม่น้อยเลย เเต่ที่น่าสนใจในช่วงที่เราทำงานอยู่ที่บ้านนี้ มีสัตว์อาศัยร่วมกับเราในบ้านเเละสวนข้างบ้านของวันนี้เลยชวนมาดู “เเมงมุมสามัญประจำบ้าน” ที่เราจะเห็นได้ชัดๆ ซึ่งก็มีที่อยู่ที่ต่างกันด้วย เเน่นอนว่าถ้าให้คนที่ชอบเเมงมุมไปตามหาเเละดูชีวิตที่น่ามหัศจรรย์ของพวกมันทั้งคืนก็ใช้เวลาไม่พอ เเต่กับคนอีกกลุ่มที่กลัวเเมงมุมเราเเนะนำให้มาทำความรู้จักผ่านโพสต์นี้กันก่อนเเล้วกัน เราจะได้เข้าใจเเละปรับความรู้สึกที่กลัวมาเป็นรักเเทน (หวังว่าอย่างนั้นนะครับ) บนโลกเราสามารถเจอเเมงมุมได้ทุกที่เเม้กระทั่งในอากาศ เเต่ยกเว้นใน มหาสมุทรเเละขั้วโลก ที่เป็นเเบบนี้เพราะเเมงมุมมีความสามารถพิเศษในปรับตัวให้เข้ากับสภาพ เเวดล้อมต่างๆ ได้เป็นอย่างดี มันจึงอยู่รอดมาตั้งเเต่ยุค 350 ล้านปีก่อนจนถึงปัจจุบัน โดยเริ่มจากเเมงมุมโบราณที่ใช้ชีวิตเเละหากินบนพื้นดิน ปรับเปลี่ยนมาอยู่บนต้นไม้ ซอกหลืบหินเเละเขาจนกระทั่งเเปรเปลี่ยนรูปร่างมาให้เบาเเละเหมาะกับการชักใยได้หลากหลายรูปเเบบ พัฒนาวิธีการล่าเเบบเฉพาะตัว จึงทำให้บนโลกมีเเมงมุมสองกลุ่มใหญ่ๆ ที่พบเจอได้ง่ายจนถึงยากมาก –ในที่นี้ขอเรียกกลุ่มเอาเเบบที่เข้าใจกันง่ายๆ– ได้เเก่ เเมงมุมโบราณ หรือที่รู้จักกัน “ทารันทูร่า หรือ “บึ้ง” เเละ “เเมงมุมโลกใหม่” ซึ่งเป็นเเมงมุมที่เราเจอกันได้ทั่วไปเเละเจออยู่ทุกๆ วัน มีความเเตกต่างกันอย่างชัดเจนทั้งขนาด รูปร่าง ลักษณะ รวมทั้งพฤติกรรม บางครั้งเรามองเห็นว่าเเมงมุมบางตัวทำไมชักใยขนาดเล็กใหญ่ ตามเสาอาคารบ้านเรือนบ้าง ตามพุ่มไม้บ้าง […]

หลายคนคงจำได้สมัยเด็กๆ เคยอ่านหนังสือที่มีหมูชื่อ “วิลเบอร์” กับแมงมุมชื่อ “ชาร์ลอตต์” นั่นคือเรื่อง “เพื่อนรัก” ถึงพวกเราจะรู้จักเรื่องนี้มานานหลายปีแต่ทัศนคติของเราที่มีต่อแมง 8 ขากลับไม่เปลี่ยนแปลงไปสักเท่าไร ยิ่งมีข่าวร้ายๆ ที่แมงมุมตกเป็นจำเลย สัตว์ตัวน้อยที่รักสงบจึงกลายเป็น “สัตว์ร้าย” ในพริบตา . จำเลยที่ถูกกล่าวหาตัวนี้ชื่อว่า “เเมงมุมพเนจร” หรือที่นักเเมงมุมตั้งฉายาให้เป็น “นักล่าแมลงสาบ” มาตัวเดียวก็เฟี๊ยวได้ — นักล่าตัวนี้มีชีวิตอยู่บนโลกใบนี้มานานถึง 350 ล้านปี พวกมันจึงสามารถปรับตัวได้ดีในทุกสภาพพื้นที่ รักสันโดด เเน่นอนว่าหากเจอที่ไหนก็มักเป็นตัวบอกถึงความสมบูรณ์ของระบบนิเวศก็เพราะบริเวณนั้นจะมีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตต่างๆ มากมาย ซึ่งจะเป็นเเหล่งอาหารเเละที่หลบภัยของมัน ชื่อไทยคือ “เเมงมุมพเนจร” ฝรั่งเรียกว่า “Huntsman Spider” แมงมุมตัวนี้ไม่ทำใยเป็นรังยุ่งๆ หรือกลมๆ เเบบที่เราเคยเห็นกัน เพราะมันจะย้ายที่อยู่ พเนจรไปเรื่อยๆ ตามชื่อของมัน เเละจะสังเกตเห็นพวกมันบางตัวจะคาบถุงไข่ลักษณะแบนๆ ขาวๆ ไว้ที่ปาก ไปไหนมาไหนด้วยตลอด มันเป็นนักล่าเเมลงในบ้านตัวหนึ่งโดยที่เราไม่ต้องใช้สารเคมีกำจัดเเมลงเลยสักนิด มันเป็นนักล่าแมลง อย่างเเมลงสาบ ก็เพราะความไวในการเคลื่อนที่จึงทำให้มันสามารถวิ่งตะครุบเเมลงสาบได้อย่างทันทีที่มันเห็น นอกจากนั้นมันยังช่วยควบคุมประชากรเเมลงที่อยู่ตามบ้านเรือน แมลงศัตรูพืชให้ลดน้อยลงตั้งเเต่เพลี้ยขนาดเล็กไปจนถึงตั๊กเเตนที่มีขนาดใหญ่ ที่ยิ่งไปกว่านั้นมันสามารถกินได้เเม้กระทั่งสัตว์เลื้อยคลานที่มีขนาดพอๆ กันได้ อย่างสบาย เช่น กิ้งก่า […]

ชวนคนกรุงมารู้จักนักย่อยซาก ทำงานกันเป็นเเก๊งค์ ชื่อว่า “เเก๊งค์เเมลงสาบ” สิ่งมีชีวิตที่มีประวัติอันยาวนานกว่า 250 ล้านปี . รู้หรือเปล่าว่าในกรุงเทพมีเเก๊งค์เเมลงสาบที่เห็นเดินเพ่นพ่านไปมาไม่ได้มีเเค่ชนิดเดียว เเต่มีถึง 5 ชนิด เเละในเเก๊งค์ก็มีเเมลงสาบสัญชาติไทยอยู่ชนิดเดียวนอกนั้นเป็นสัญชาติฝรั่งหมด…มาดูกันว่าเป็นตัวไหนบ้าง แมลงสาบอเมริกัน (American cockroach) มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Periplaneta americana แมลงสาบออสเตรเลีย (Australian cockroach) มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Periplaneta australasiae แมลงสาบเยอรมัน (German cockroach) มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Blattella germanica แมลงสาบคาดสีน้ำตาล (Brown-banded cockroach) หรือเเมลงสาบเฟอร์นิเจอร์ มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Supella longipalpa แมลงสาบอินดิคัส (Burrowing cockroach) หรือแมลงแกลบ มีชื่อ วิทยาศาสตร์ คือ Pycnoscelus indicus -เเมลงสาบสัญชาติไทย นอกจาก 5 ชนิด […]

เหตุผลที่เรามาตรวจสุขภาพเมืองผ่านสิ่งมีชีวิตต่างๆ เป็นประจำทุกปีหมุนเวียนกันไปตาม สวนสาธารณะอื่นๆ ซึ่งก็เหมือนกับที่คนเราไปตรวจสุขภาพประจำทุกปี จะทำให้มองเห็นสัญญาณต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสิ่งเเวดล้อมรอบๆ ตัวเราซึ่งเป็นการเตือนภัยล่วงหน้า เเละเราก็จะสามารถเเก้ปัญหาได้อย่างทัน ท่วงทีในเเง่ของบทบาทหน้าที่ของสัตว์ที่ทำให้เราได้รับรู้ อีกประการที่สำคัญคือเพื่อให้เด็กๆ ผู้ปกครอง รวมทั้งคนในเมืองได้เปิดโลกมหัศจรรย์มากมายในธรรมชาติ เพราะในอนาคต องค์ความรู้ทั้งหมด ทางออก ทั้งหมด จะถูกซ่อนไว้ในธรรมชาติมากมาย สวนสาธารณะจึงถือเป็นปอดใจกลาง เมืองและเป็นที่หลบภัยของ สิ่งมีชีวิตหลากหลายชนิด การได้มาเป็นหมอเมืองเพื่อตรวจสุขภาพเมืองจะทำให้เรา เริ่มต้นตระหนักเห็นความ สำคัญของสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ในสังคม เพราะตัวชี้วัดเมืองที่ยั่งยืนก็ คือ “ถ้าสิ่งมีชีวิตอื่นอยู่ได้ เราก็อยู่ได้เช่นกัน”

กรุงเทพฯ ไม่ได้มีแต่แหล่งชอปปิ้ง ตึกรามอาคาร สถานบันเทิง ผู้คน และรถยนต์เท่านั้น แต่ยังมีสิ่งมีชีวิตตามธรรมชาติอีกหลากหลายที่อาศัยอยู่ร่วมกันในเมืองใหญ่แห่งนี้ เมื่อวันเสาร์ที่ 15 ธันวาคม ที่ผ่านมา มูลนิธิโลกสีเขียวร่วมกับกลุ่มองค์เครือข่ายเเละนักวิทยาศาสตร์เเนวหน้าของประเทศหลายด้าน ได้เเก่ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.), สำนักอนุรักษ์และวิจัย องค์การสวนสัตว์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, ศูนย์ความเป็นเลิศด้านความหลากหลายทางชีวภาพ (ศคช.) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, หน่วยวิจัยไลเคน ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง, สมาคมอนุรักษ์นกและ ธรรมชาติแห่งประเทศไทย, กลุ่ม Ecoliteracy & Conservation in Action (ECA) ภาควิชาชีววิทยา มหาวิทยาลัยมหิดล, กลุ่มอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและสิ่งแวดล้อม (Siamensis.org), กลุ่ม Nature​ Play and Learn​ Club พร้อมกับเหล่าอาสาสมัครเกือบ 300 ชีวิต จับมือกัน สำรวจความหลากหลาย ทางชีวภาพในสวนวชิรเบญจทัศ (สวนรถไฟ) ในงาน Bangkok Wild Watch […]

เมื่อวันเสาร์ที่ 17 ธันวาคมที่ผ่านมา มูลนิธิโลกสีเขียวเเละองค์กรต่างๆ ได้เเก่ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์เเห่งชาติ (อพวช.), สำนักอนุรักษ์เเละวิจัย องค์การสวนสัตว์ในพระบรมราชูปถัมภ์, สมาคมอนุรักษ์นกเเละธรรมชาติเเห่งประเทศไทย, กลุ่ม Ecoliteracy & ConservationinAction (ECA) ภาควิชาชีววิทยา มหาวิทยาลัยมหิดล, ศูนย์ความเป็นเลิศด้านความหลากหลายทางชีวภาพ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เเละกลุ่ม Nature Play&Learn Club พร้อมกับเหล่าอาสาสมัครกว่า 100 ชีวิต ร่วมสำรวจชีวิตป่าในเมืองหลวงเพื่อตรวจสุขภาพกรุงเทพ ในงาน “Bangkok wild watch 2017 @Rot Fai Park. – สำรวจชีวิตป่าในเมืองหลวง” ปีนี้จัดขึ้นเป็นปีที่ 6 มี ดร.อ้อย-สรณรัชฎ์ กาญจนะวณิชย์ แม่งานใหญ่ชูธงนำคนเมืองออกมาสำรวจสิ่งมีชีวิตใจกลางกรุงเทพ ใช้เวลาทั้งหมด 2 ชั่วโมง ปีนี้เเบ่งกลุ่มสำรวจเป็น 6 กลุ่ม ได้เเก่ กลุ่มนกและพรรณไม้ กลุ่มสัตว์หมวด ก. (กระรอก, กระเเต) […]

จักจั่น เป็นแมลงดึกดำบรรพ์ที่กำเนิดขึ้นมาในโลกนี้เมื่อราว 200 ล้านปีก่อน เก่ากว่ายุคยุลาสสิคซะอีก ปัจจุบันโลกเรามีจักจั่นอยู่กว่า 2,500 สายพันธุ์

เมษาที่ผ่านมา เล่นหนักเล่นใหญ่ ชวนคนกรุงตามหานักย่อยซาก ทำงานกันเป็นเเก๊งค์ ชื่อว่า “เเก๊งค์เเมลงสาบ” สิ่งมีชีวิตที่มีประวัติอันยาวนานกว่า 250 ล้านปี รู้หรือเปล่าว่าในกรุงเเก๊งค์เเมลงสาบที่เห็นเดินเพ่นพ่านไปมาไม่ได้มีเเค่ชนิดเดียวเเต่มีถึง 5 ชนิด เเละในเเก๊งค์ก็มีเเมลงสาบสัญชาติไทยอยู่ชนิดเดียวนอกนั้นเป็นสัญชาติฝรั่งหมด…มาดูกันว่าเป็นตัวไหนบ้าง นอกจาก 5 ชนิด ที่เห็นในภาพเเล้วพบว่ามีเเมลงสาบอีกชนิดซึ่งตกสำรวจไปนั่นคือ “เเมลงสาบผี” มีสีสันเเละลวดลายสะดุดตา แมลงสาบผีตัวนี้เเสบสุดๆ ในบรรดาพรรคพวกในเเก๊งค์ เพราะเเมลงสาบโดยปกติเเล้วก็ขึ้นชื่อเรื่องกลิ่นอยู่เเล้ว เเต่ตัวนี้กลิ่นเเรงที่สุด จากโลเคชันของสมาชิกที่ส่งกันเข้ามาทั้งสี่สัปดาห์มีเเมลงสาบทั้งหมด 77 จุด เเละพบว่ามีการกระจายอยู่ทั่วไปในเมืองกรุงเเห่งนี้ เเสดงให้เห็นว่าเเมลงสาบตั้งเเต่ในอดีตจนปัจจุบันพวกมันมีการปรับตัวให้อยู่รอดในสิ่งเเวดล้อมรูปแบบต่างๆ ได้เป็นอย่างดีเเละดีที่สุด – แมลงสาบต้องการอะไรจากเรา? – ทำไมพวกมันจึงมาเยี่ยมในบ้านเราบ่อยนัก? เเมลงสาบต้องการอาหาร น้ำ ความอบอุ่น และที่พัก (โดยเฉพาะในช่วงที่อากาศหนาวจัดหรือร้อนจัด) พวกมันจะถูกดึงดูดด้วยอาหารประเภทน้ำตาล แป้ง หรือไขมัน เเละพวกมันก็กินอาหารได้ทุกๆ อย่าง ดังนั้นการจัดเก็บบ้านให้ดูสะอาดอยู่เสมอ ไม่นำขยะหรือสิ่งหมักหมมไว้ในบ้าน เท่านี้เเมลงสาบก็จะไม่เข้ามารบกวนคุณอีก นอกจากนั้นเเถบชนบท ชาวบ้านนิยมนำกิ่ง “ยี่โถ” มาวางไว้ในบ้านเพื่อไล่เเมลงสาบเเละหนูไม่ให้มากินข้าวที่เก็บไว้ในยุ้งฉางเเละในบ้าน เนื่องจากที่เปลือกยี่โถมีสารบางชนิดที่มีฤทธิ์ในการไล่เเละกำจัดเเมลงสาบรวมทั้งเเมลงอื่นๆ เเต่ไม่ควรนำมาวางใกล้กับอาหารเพราะน้ำยางของมันเป็นพิษ หากโดนผิวอาจผิวระคายเคือง หรือกินเข้าไปอาจถึงตายได้ถ้ามีอาการเเพ้อย่างรุนเเรง ถึงเเม้พวกเเมลงสาบจะดูน่าเกลียดน่ากลัวขนาดไหน […]

แมลงเป็นสิ่งมีชีวิตจำนวนมากที่สุดในบรรดาสิ่งมีชีวิตทั้งหลายบนโลกใบนี้ นักเเมลงศึกษาและตั้งชื่อให้พวกมันแล้วกว่าล้านชนิด แต่มีแมลงอีกมากกว่า 2 ใน 3

ผีเสื้อตัวนี้หลายคนเห็นมันบินไปบินมาตามพุ่มไม้ไม่สูงมากนัก มันเป็น “หนอนกาฝากธรรมดา” สัปดาห์เเรกในเดือนธันวาคมมีรายงาน location 28 จุด กระจายอยู่ทั่วกรุงเทพเเละปริมณฑลบางส่วน

ถึงวันหยุดทีไรหลายคนจัดกระเป๋าออกไปหาธรรมชาติ จนบางทีก็อาจลืมว่ายังมีสิ่งมีชีวิตมากมายซ่อนตัวหายใจอยู่ใกล้ๆ เรา เมื่อชุมชนใหญ่กำลังเปลี่ยนไปเป็นเมือง การหายไปของสิ่งชีวิตที่หลากหลายใกล้ตัวอาจหมายถึงชีพจรเมืองที่เต้นเบาลงเรื่อยๆ

มูลนิธิโลกสีเขียวชวนคนเมืองกรุงสังเกตชีวิตป่าในเมือง เดือนละชนิด แล้วรายงานตำแหน่งที่พบเข้ามาทางแอพพลิเคชั่นไลน์ เป็นการตรวจสอบสุขภาวะเมือง เพราะเมืองที่ดีต้องมีชีวิตต่างๆ อยู่ร่วมกับเราได้