หลายคนคงจำได้สมัยเด็กๆ เคยอ่านหนังสือที่มีหมูชื่อ “วิลเบอร์” กับแมงมุม “ชาร์ลอตต์” นั่นคือ “เพื่อนรัก” แต่ถึงแม้พวกเราจะรู้จักเรื่องนี้มานานกว่าหลายปี แต่ทัศนคติของเราที่มีต่อแมง 8 ขากลับไม่เปลี่ยนแปลงไปสักเท่าไร ยิ่งมีข่าวร้ายๆ ที่แมงมุมตกเป็นจำเลย สัตว์ตัวน้อยที่รักสงบจึงกลายเป็น “สัตว์ร้าย”
เดือนนี้มูลนิธิโลกสีเขียวจึงชวนคนเมืองกรุงสังเกตชีวิตป่าในเมือง เดือนละชนิด แล้วรายงานตำแหน่งที่พบเข้ามาทางแอพพลิเคชั่นไลน์ เป็นการตรวจสอบสุขภาวะเมือง เพราะเมืองที่ดีต้องมีชีวิตต่างๆ อยู่ร่วมกับเราได้ ตัวเด่นในเดือนนี้ชื่อ “เเมงมุมพเนจร” หรือที่นักเเมงมุมตั้งฉายาให้ว่าเป็น “นักล่าแมลงสาบ” ในบ้านของพวกเรานั่นเอง
เจ้าตัวนี้มีชื่อไทยว่า “เเมงมุมพเนจร” ฝรั่งเรียกว่า “Huntsman Spider” แมงมุมตัวนี้ไม่ทำรังเพราะจะย้ายที่อยู่ พเนจรไปเรื่อยๆ ตามชื่อของมัน โดยจะคาบไข่ที่มีลักษณะแบนๆ ไว้ที่ปาก เป็นแมงมุมใจดีที่คอยปราบแมลงสาบในบ้านรวมทั้งแมลงตัวเล็กๆ เป็นอาหาร ด้วยภาพจำทั้งในที่เราคุ้นเคยกันอยู่ในมุมมองอันน่าสะพึงกลัวอย่าง “เเมงมุมอาราก๊อกและลูกที่ป่าต้องห้าม” ในภาพยนตร์เรื่องเเฮรี่พ๊อทเตอร์ “เเมงมุมซีล็อบที่ป่าเมิร์ก วู๊ด” ในภาพยนตร์เรื่องเดอะลอร์ดอ๊อฟเดอะริงส์” หรือ “บึ้งชะงัก” มักออกมาอาละวาดมีตัวโตใหญ่ขนเต็มตัวชวนคันมีพิษร้ายเเรงและนิสัยที่ดุร้าย ทำให้มีความรู้สึกน่ากลัวเเละอันตรายกับตัวเรามาก
ในระบบนิเวศเป็นที่รู้กันดีว่าเเมงมุมเป็นนักล่าแมลงตัวฉกาจที่ช่วยในการควบคุมประชากร เเมลงที่อยู่ตามบ้านเรือน และแมลงศัตรูพืชให้ลดน้อยลงตั้งเเต่เพลี้ยขนาดเล็กไปจนถึงตั๊กเเตนที่มี ขนาดใหญ่ นอกจากนั้นเเมงมุมยังสามารถกินได้เเม้กระทั่งสัตว์เลื้อยคลาน ตัวเล็ก ๆ กิ้งก่า จิ้งจก ถ้าเข้ามาในรัศมีมันจะใช้ใยที่เหนียวหนืบของมันล๊อคเหยื่อไว้ได้ทุกขนาด อย่างในเดือนนี้ที่เรามาตามหาเเมงมุมพเนจรกัน ซึ่งเป็นนักล่าเเมลงสาบในบ้านของพวกเรา ช่วยกำจัดเเมลงสาบให้โดยที่เราไม่ต้องให้สารเคมีกำจัดเลยสักนิด
สัปดาห์สุดท้ายในเดือนธันวาคมมีรายงาน location 97 จุด กระจายอยู่ทั่วกรุงเทพเเละปริมณฑลบางส่วน นักล่าตัวนี้มีชีวิตอยู่บนโลกใบนี้มานานถึง 350 ล้านปี พวกมันจึงสามารถปรับตัวได้ดีในทุกสภาพพื้นที่ เเน่นอนว่าหากเจอที่ไหนก็มักเป็นตัวบอกถึงความสมบูรณ์ของระบบนิเวศ ก็เพราะบริเวณนั้นจะหลากหลายของสิ่งมีชีวิตต่างๆ มากมายซึ่งจะเป็นเเหล่งอาหารเเละหลบภัยของมัน
ถ้าจะพูดถึงความรู้สึกในมุมมองของนักวิทยาศาสตร์ว่าแมงมุมไม่ใช่สัตว์ที่น่ากลัวเเม้เเต่นิดเดียว ส่วนเรื่องที่มีการบอกว่าให้ทำลายแมงมุมเมื่อพบ คิดว่ามันคือเรื่องเป็นปกติเพราะความกลัวทำให้คนมองไม่เห็นทางเเละทำได้ทุกอย่างเพื่อให้คนได้อยู่รอด แต่เหล่านี้ผลจากการการขาดข้อมูล ซึ่งข้อมูลที่ขาดนี้ก็มาจากการศึกษาที่ผิดพลาดมาตั้งแต่เรื่องของมุมมอง
ความจริงแล้วในธรรมชาติแมงมุมมีประโยชน์มากทั้งทางด้านการช่วยกำจัดแมลง กำจัดศัตรูพืช นอกจากการเป็นผู้ล่าที่ดีแล้วแมงมุมยังจัดเป็นผู้รักษาระบบนิเวศที่ดีมากตัวหนึ่ง แต่ถ้าหากพบแมงมุมทั่วไปก็ไม่ควรไปจับหรือสัมผัสมันเราจะไม่มีทางรู้ได้เลยว่ามันจะกัดเราหรือไม่ เพราะแมงมุมเกือบทุกชนิดมีพิษ เเต่ความรุนแรงและความบาดเจ็บที่เกิดขึ้นจะแตกต่างกันไปแล้วแต่คนและปัจจัยอื่นๆ ซึ่งส่วนตัวของผู้เขียนเเล้วไม่เห็นด้วยกับการกำจัดแมงมุมเพราะนอกจากจะทำให้ระบบนิเวศเสียแล้วยังเป็นการทารุณสัตว์ … (เเอบยิ้มสวยเบาๆ)… ควรแก้ไขที่การเก็บกวาดบ้านเรือนตนเองให้สะอาดไม่เป็นที่หลบซ่อนของแมงมุมจะดีเสียกว่า
เลขที่ 172-0-98685-8 ธนาคารกรุงเทพ สาขาสุขุมวิท 43
เลขที่ 009-283747-1 ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาบางกะปิ (สุขุมวิท 45)