แมลงเป็นสิ่งมีชีวิตจำนวนมากที่สุดในบรรดาสิ่งมีชีวิตทั้งหลายบนโลกใบนี้ นักเเมลงศึกษาและตั้งชื่อให้พวกมันแล้วกว่าล้านชนิด แต่มีแมลงอีกมากกว่า 2 ใน 3 ที่มนุษย์ยังไม่ได้เริ่มทำความรู้จักกับมัน
หนึ่งในจำนวนนั้นคือ “แมลงปอ” จะพูดกันตามที่เห็นก็นับว่าเป็นแมลงปอมีขนาดใหญ่และสีสันสวยงามชนิดหนึ่ง เป็นแมลงที่พวกเราต่างก็คุ้นเคยกันดี แต่เรากลับรู้จักชีวิตจริงของพวกมันน้อยมากเหลือเกิน เดือนนี้มูลนิธิโลกสีเขียวเลยชวนคนเมืองทั้งหลายออกมาตามหาเเมลงปอในกรุงเทพกัน
รู้จักเเมลงปอกันดีกว่า
แมลงปอเป็นสัตว์ดึกดำบรรพ์ที่เกิดขึ้นมาบนโลกก่อนหน้าไดโนเสาร์ และก่อนยุคของผีเสื้อ ฟอสซิลของแมลงปอที่เก่าแก่ที่ขุดพบ แสดงว่ามันเคยอาศัยอยู่ในยุค Carboniferous (คาร์บอนิเฟอร์รัส) หรือประมาณ 300 ล้านปีมาแล้ว บรรพบุรุษของแมลงปอมีประวัติศาสตร์อันยาวนานควบคู่มากับบรรพบุรุษของแมลงสาบ แสดงว่าแมลงทั้งสองชนิดนี้มีความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมและมีวิวัฒนาการดำรงเผ่าพันธุ์ต่อมาจนถึงทุกวันนี้
แมลงปอในอดีตมีขนาดใหญ่โต ความยาวของปีกทั้งสองข้างรวมกัน ยาวประมาณ 29 นิ้ว เป็นแมลงที่ใหญ่ที่สุดในบรรดาแมลงของยุคนั้นที่มนุษย์รู้จัก หลังจากนั้นแมลงปอได้วิวัฒนาการของขนาดและรูปร่างจนกระทั่งตัวเล็กลงมาเรื่อยๆ ปัจจุบันพันธุ์ที่ใหญ่ที่สุดมีขนาดความยาวจากปลายปีกทั้งสองข้างเหลือเพียง 7.5 นิ้ว เท่านั้น ปีกของแมลงปอมีการพัฒนาเรื่อยมาเป็นเวลานับล้านๆปี เพื่อใช้สำหรับบินไปในอากาศ มีความบางเบาและยืดหยุ่นมากขึ้น จนกระทั่งกลายเป็นปีกบางใสที่มีเส้นปีกสานกันเป็นโครง
วงจรชีวิตของเเมลงปอ
หลังจากที่ผสมพันธุ์เเละเเมลงปอสาวได้วางไข่บนต้นหญ้าที่อยู่ในน้ำเรียบร้อยเเล้ว ไม่นานตัวอ่อนแมลงปอก็ฝักออกมาจากไข่ใบน้อยจำนวนมาก เเละใช้ชีวิตตามพื้นที่ชุ่มน้ำเเละเเหล่งน้ำทั่วไป ตัวอ่อนแมลงปอที่ออกมาจากไข่ก็จะลอกคราบประมาณ 10-15 ครั้ง จึงเป็นตัวเต็มวัย พวกมันกินตัวอ่อนของแมลงน้ำและลูกอ๊อดเป็นอาหาร บางครั้งก็กินพวกเดียวกันเองรวมทั้งปลาขนาดเล็กด้วยขากรรไกรขนาดใหญ่ที่ยื่นออกมาพุ่งจับเหยื่อได้ด้วยเวลาเพียงไม่กี่วินาที เมื่อจับเหยื่อได้แล้วจะจับฉีกเป็นชิ้นๆ
เมื่อลอกคราบครั้งสุดท้ายเป็นตัวเต็มวัย มันมีความแข็งแกร่งมาก เช่น กล้ามเนื้อปีกที่เเข็งเเรงช่วยในการบินได้อย่างรวดเร็ว ขาทั้งหกสามารถจับเหยื่อได้อย่างแน่นหนา มันชอบไล่จับเหยื่อที่มีชีวิตมากกว่าเหยื่อที่ตายแล้ว อาหารของแมลงปอ คือ ยุง ริ้น แมลงวัน ผีเสื้อ ผึ้ง รวมทั้งแมลงปอด้วยกัน
เเม้ว่ามันจะเป็นผู้ล่าเเต่แมลงปอที่โตเต็มวัยอาจกลายเป็นผู้ถูกล่าด้วยเหมือนกัน นอกจากพวกเดียวกันเองเเล้วมันยังเป็นอาหารของนก สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก เช่น จิ้งหรีด จิ้งเหลน ตุ๊กแก อึ่งอ่าง คางคก หรือแมงมุม
แมลงปอเป็นสัตว์ที่ไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ แต่กลับมีประโยชน์สำหรับการควบคุมทางชีวภาพและเป็นตัวบ่งชี้ถึง สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติได้เป็นอย่างดี เช่น แมลงปอจะหายไปถ้าน้ำเริ่มเน่าและสกปรกเพราะต้องอาศัยน้ำที่สะอาดในการวางไข่เเละการดำรงชีวิตของตัวอ่อน
สัปดาห์สุดท้ายในเดือนมกราคม มีชาวกรุงทั้งหลายส่งตำเเหน่งที่เจอนักล่าตัวนี้ 11 จุด ซึ่งรวมสี่สัปดาห์มีรายงาน 56 จุด เมื่อรวมจุดที่พบทั้งหมดเเล้วอาจเเสดงให้เห็นถึงจุดพื้นที่ชุ่มน้ำที่ยังคงหลงเหลืออยู่ในเมืองกรุงของเรา ซึ่งพื้นที่เหล่านั้นจะเป็นเเหล่งอนุบาลตัวอ่อนของเเมลงปอได้เป็นอย่างดี เเต่อย่างไรก็ตามการพบเเมลงในช่วงฤดูหนาวอาจพบได้น้อยเนื่องจากพื้นที่ชุ่มน้ำในกรุงเทพส่วนใหญ่จะเเล้งน้ำในช่วงนี้ จึงเป็นเรื่องที่ดีสำหรับการสำรวจเเมลงปอในช่วงนี้เเละอาจมีการสำรวจเเมลงปอในฤดูต่างๆ เพื่อหาความหลากหลายของเเมลงปอในกรุงเทพว่ามีความเเต่ต่างกันหรือไม่อย่างไร
เลขที่ 172-0-98685-8 ธนาคารกรุงเทพ สาขาสุขุมวิท 43
เลขที่ 009-283747-1 ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาบางกะปิ (สุขุมวิท 45)