Green Issues

ความหนาวเฉียบพลันที่เกิดขึ้นทั่วประเทศเมื่อสัปดาห์ปลายเดือนมกราคมที่ผ่านมาดูจะกลายเป็นเรื่องแปลกประหลาด เพราะการรับรู้ของคนไทยดูเหมือนว่า มกราคมเข้ากุมภาพันธ์นี่เป็นฤดูร้อนแล้ว ถึงแม้ว่าจะยังไม่ร้อนจัด แต่จู่ๆก็หนาวขึ้นมาซะอย่างนั้น

วันหนึ่งไม่นานมานี้เองผู้เขียนก็ได้อ่านบทความในวารสารออนไลน์ Nature เกี่ยวกับวิวัฒนาการในการบำบัดมะเร็งด้วยไวรัส ซึ่งเป็นเรื่องที่ผู้เขียนไม่เคยทราบมาก่อน และคิดว่ามันเป็นประเด็นที่เข้ามาใกล้ตัวคนไทยมากขึ้นทุกที น่าจะนำมาคุยให้ท่านผู้อ่านที่ไม่คุ้นชินต่อการหาข้อมูลด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพรู้ไว้พอสังเขป เผื่อจำเป็นต้องตัดสินใจในประเด็นดังกล่าว

การโฆษณาชวนเชื่อเกี่ยวกับประโยชน์และความสะอาดของถ่านหินจะเข้มข้นในช่วงเวลาที่มีการผลักดันให้มี การสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินหรือทำเหมืองถ่านหิน ในบ้านเราขณะนี้การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) กำลังผลักดันสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินหลายแห่ง เช่น โรงไฟฟ้าถ่านหินกระบี่และเทพา ดังนั้นจึงมักเห็นโฆษณาว่า ถ่านหินเป็นแหล่งผลิตไฟฟ้าราคาถูกกว่าพลังงานชนิดอื่น และการเพิ่มสัดส่วนการใช้ถ่านหินในการผลิตไฟฟ้าจะช่วยสร้าง ความมั่นคงด้านพลังงานปรากฏตามหน้าสื่อกระแสหลักอยู่เนืองๆ

หลังจากที่เขียนเรื่อง “เที่ยวทิ้งทวน” ไปเมื่อเดือนที่แล้ว ครอบครัวของผู้เขียนก็ออกเดินทาง ไปทิ้งทวนทันที คราวนี้ นอกจากจะได้ไปพบครอบครัวของผู้เขียนที่กรุงเทพตามปกติแล้ว ยังโชคดี ที่มีเวลาพอได้ไปเที่ยวอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง-เขาค้อ-ภูหินร่องกล้า และจบด้วยอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว

ในภาวะฉุกเฉินเช่นนี้ คงไม่ใช่เรื่องแปลกที่จะมีคนคิดว่าระบอบ “เผด็จการเขียว” สั่งการฉับๆ เป็นแนวทางรับมือที่เหมาะสม

ปกติกรมอุตุนิยมวิทยาจะออกประกาศการเปลี่ยนฤดูกาลเป็นประจำทุกฤดู เช่น เมื่อวันที่ 22 ตุลาคม 2558 ที่ผ่านมาก็ได้ออกประกาศว่าประเทศไทยตอนบนสิ้นสุดฤดูฝนและเข้าสู่ฤดูหนาวแล้ว

Ibis Rice หรือข้าวนกกุลา เป็นวิวัฒนาการล่าสุดในความพยายามของนักอนุรักษ์ที่ต้องการปกป้องสัตว์ป่าบริเวณที่ราบตอนเหนืออันกว้างใหญ่ของประเทศกัมพูชาโดยมีเป้าหมายสำคัญคือคือบรรดานกน้ำหายากหลายชนิดที่พบทำรังวางไข่ที่นี่เพียงแห่งเดียวในโลก ลองมาติดตามรูปแบบการอนุรักษ์สัตว์ป่าหายากที่ว่ากันว่าประสบความสำเร็จที่สุดแห่งหนึ่ง

ฉันเริ่มสังเกตเห็นความแตกต่างของพระจันทร์และความซื่อบื้อของตนเองเมื่อไปเรียนที่อังกฤษ ความแตกต่างของทั้งภาษา ภูมิอากาศ และวัฒนธรรม เขย่าโลกส่วนตัวกระเจิดกระเจิง

เกือบ 20 ปีแล้วที่นิตยสารไทม์ขึ้นปกเรื่องข้าวสีทองจีเอ็มโอว่า “จะช่วยชีวิตเด็กได้นับล้านคน” จนบัดนี้พืชที่อุตสาหกรรมจีเอ็มโอตั้งใจใช้เป็นหัวหอกเปิดประตูโลกสู่จีเอ็มโอกลับไปไม่ถึงไหน ตรงกันข้ามนับวันยิ่งมีข่าวคราวฉาวๆ ไม่เว้นแต่ละปี เผยให้เห็นว่าวงการนี้เต็มไปด้วยการเมืองลับลวงพราง และข้าวสีทองจีเอ็มโอก็ไม่ใช่ความหวังของชาวโลกดังที่วาดภาพไว้ ปี พ.ศ.2528

ดังที่ได้กล่าวในเดือนที่แล้วว่า สาเหตุการตายที่สำคัญประการหนึ่งของมนุษย์คือ มะเร็ง ซึ่งเกิดเนื่องจากปัจจัยที่พอทราบบ้างแล้ว ดังนั้นประเด็นในบทความมูลนิธิโลกสีเขียวเดือนนี้ ผู้เขียนขอกล่าวถึงปัจจัยเรื่องอาหารซึ่งอาจจะหรือไม่เกี่ยวกับการเกิดมะเร็งแต่มักมีการพูดถึงในโลกอินเทอร์เน็ต ต่ออีกหนึ่งตอนดังนี้ ปลาเเซลมอนเลี้ยง (Farmed Salmon) เเซลมอนเป็นปลาที่มีคนกินกันมาก ถิ่นกำเนิดอยู่ในภูมิศาสตร์ประเทศแถบหนาวเช่น แคนาดา เรื่อยไปถึงยุโรปตอนเหนือ แต่เนื่องจากการที่ความต้องการกินปลาชนิดนี้มากขึ้น แต่แหล่งของปลาธรรมชาติกลับลดน้อยลงบวกกับอิทธิพลของกระบวนการทางธุรกิจ จึงส่งผลให้นักวิทยาศาสตร์เริ่มคิดผลิตปลาเเซลมอนเลี้ยงขึ้นมา เรื่องนี้ไม่ต่างจากการเลี้ยงสัตว์น้ำต่าง ๆ ที่มีทั้งเลี้ยงในกระชังในแหล่งน้ำธรรมชาติหรือในระบบปิดแยกออกจากสิ่งแวดล้อมโดยรอบ นักธรรมชาติวิทยาส่วนใหญ่มักนิยมสิ่งที่เป็นธรรมชาติ กรณีของแซลมอนเลี้ยงนั้นเป็นตัวอย่างที่สามารถถอดบทเรียนไปสู่สัตว์น้ำเลี้ยงอื่น ๆ ซึ่งความจริงคนไทยก็รู้เรื่องนี้ดีไม่แพ้ฝรั่ง ครั้งหนึ่งผู้เขียนเคยคุยกับอาจารย์ด้านวิทยาศาสตร์ทางทะเลซึ่งไม่ได้ศึกษาแต่ปลาทะเล เพราะสิ่งที่อาจารย์ท่านนั้นคุยให้ฟัง เป็นเรื่องของปลาบู่เลี้ยงในลิ้นชักพลาสติก (ชนิดเดียวกับที่เรานำมาใส่เสื้อผ้า สิ่งของ และอื่น ๆ) ซึ่งโดยสรุปแล้วอาจารย์ท่านนั้นเล่าว่า มันเป็นวิธีเลี้ยงสัตว์เศรษฐกิจที่สามารถควบคุมได้ทั้งต้นทุน ความสะอาดและจังหวะการผลิตเพื่อความเหมาะสมทางการตลาด โดยต้องเลิกคำนึงถึงจิตวิญญานในการดำรงชีวิตของสัตว์นั้น สำหรับนักธรรมชาติวิทยากลับมองการเลี้ยงสัตว์ในฟาร์มโดยเฉพาะสัตว์น้ำไปในมุมอื่น ท่านที่สนใจรายละเอียดของประเด็นนี้สามารถลองเข้าไปดูใน YouTube โดยใช้คำว่า farmed salmon ในการค้นหาคลิปก็จะได้ดูคลิปที่น่าสนใจหลายคลิป ประเด็นที่ผู้เขียนเห็นว่าน่าสนใจคือ การกล่าวถึงเรื่องของความแข็งแรงของสัตว์ที่เลี้ยงในบริเวณปิดจะต่างจากสัตว์ที่หากินเองตามธรรมชาติ เรื่องของเชื้อโรคต่าง ๆ สารพิษต่าง ๆ (ซึ่งมีระดับความเสี่ยงต่างกันไปเช่น ในการเลี้ยงสัตว์น้ำเลี้ยงในกระชังนั้น ถ้ามีโรงงานบริเวณเหนือแหล่งน้ำสร้างปัญหาทิ้งน้ำเสียออกมา สัตว์น้ำในกระชังจะมีปัญหาทั้งหมดเพราะว่ายหนีไม่ได้ อย่างไรก็ดีไม่ได้หมายความว่าสัตว์น้ำธรรมชาติจะปลอดจากสารพิษถ้ามันเป็นสัตว์ที่มีถิ่นหากินใกล้โรงงานอุตสาหกรรมที่มีสารพิษเป็นขยะตัวอย่างที่น่าสนใจคือกรณีสัตว์น้ำมีการปนเปื้อนจากน้ำมันดิบที่รั่วไหลจากบ่อน้ำมันสู่สิ่งแวดล้อมในอ่าวเม็กซิโกเมื่อหลายปีมาแล้วซึ่งปัจจุบันยังตามหลอกหลอนผู้บริโภคแถบนั้นอยู่ อีกประเด็นหนึ่งที่ควรสนใจคือสัตว์น้ำธรรมชาตินั้นมีความหลากหลายในโอกาสคัดเลือกพันธุ์เองโดยไม่ต้องถูกบังคับให้มีการสืบสายพันธุ์ที่ใกล้ชิดแบบสัตว์เลี้ยงและมีอีกข้อมูลหนึ่งที่น่าสนใจกล่าวถึงปัญหาทางโภชนาการของอาหารที่ใช้เลี้ยงสัตว์ในฟาร์ม เช่นเป็นที่รู้กันว่าแซลมอนนั้นกินปลาที่เล็กกว่าในธรรมชาติเป็นอาหารหลักแต่เมื่อมาอยู่ในกระชังหรือบ่อเลี้ยงอาหารจะถูกเปลี่ยนไปเช่นกรณีการใช้น้ำมันพืชผสมเพื่อลดต้นทุนการผลิตและอาจรวมถึงการใช้สารเคมีสังเคราะห์อื่นๆที่ช่วยทำให้ธุรกิจการเลี้ยงสัตว์แบบไม่ธรรมชาตินี้สร้างกำไรให้เจ้าของกิจการมากขึ้นทำให้เนื้อเเซลมอนเลี้ยงมีคุณค่าทางโภชนาการต่างจากเเซลมอนธรรมชาติความด้อยเด่นนั้นผู้เขียนขอไม่กล่าวถึงในที่นี้ […]

การวางแผนเที่ยวส่งท้ายปีเพื่อล้างวันลาพักร้อน จึงเป็นกิจกรรมที่หลายๆ ครอบครัว ตั้งตารอ ครอบครัวของผู้เขียน มักจะไปลงเอยตามมุมต่างๆ ของเมืองไทยตามปกติแล้ว ครอบครัวผู้เขียนเดินทางในลักษณะของนักท่องเที่ยวงบจำกัด คือไม่ถึงกับเป็นแบคแพคเกอร์ที่แบกเป้ โบกรถ และค่ำไหนนอนนั่น

ปัจจัยที่เกี่ยวกับอาหารซึ่งมักมีการพูดถึงในโลกอินเตอร์เน็ท (ซึ่งถูกบ้าง มั่วบ้าง หลุดโลกไปเลยก็มี) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ถูกต้อง จึงจะใช้ตัวอย่างตัวอย่างข้อมูลที่ sv160.lolwot.com ได้ลงบทความเกี่ยวกับชนิดของอาหารที่ผู้บริโภคควรเลี่ยงเพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งเรื่อง 16 Cancer Causing Foods You Probably Eat Every Day เป็นแนวทางเพื่อให้ความรู้แก่สมาชิกโลกสีเขียวเท่านั้น